Yazılar

Vekaletin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptal Ve Tescil Davası

 

Vekalet Sözleşmesi Nedir? Vekalet Sözleşmesinde Vekilin Borçları Nelerdir? Vekalet Sözleşmesinin Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Vekalet Sözleşmesi Türk Borçlar Kanunu 502 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.

Vekalet sözleşmesi, vekilin vekalet verenin bir işini görmeyi veya işlemini yapmayı üstlendiği sözleşmedir.

Vekalet sözleşmesi neticesinde doğan vekilin borçları yine Türk Borçlar Kanunu 505 ve devamı maddelerinde hüküm altına alınmıştır.

 

Vekilin borçlarını özetlemek gerekirse;

1- Vekil, vekalet verenin açık talimatına uymakla yükümlüdür.

2- Vekil, vekalet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür.

3- Vekil üstlendiği iş ve hizmetleri, vekalet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür.

4- Vekil başkasına vekalet vermeye yetkili ise, seçmede ve talimat vermede gerekli özeni göstermekle yükümlüdür.

5- Vekil, vekalet verenin istemi üzerine yürüttüğü işin hesabını vermek ve vekaletle ilişkili olarak aldıklarını vekalet verene vermekle yükümlüdür.

6- Vekil, vekalet verene tesliminde geciktiği paranın faizini de ödemekle yükümlüdür.

 

Vekalet Sözleşmesinin Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Türk Borçlar Kanunu 147. Madde uyarınca vekalet sözleşmelerinden doğan alacaklar beş yıllık zamanaşımı süresine tabiidir.

Vekalet İlişkisinin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası Açılabilir mi?

Bu sorunun cevabını emsal Yargıtay Kararları ışığında cevaplamaya çalışacağız.

T.C.
YARGITAY
BİRİNCİ HUKUK DAİRESİ
Esas : 2016/14252
Karar : 2020/334
Tarih : 22.01.2020

 

ÖZET:
Dava, vekalet görevinin kötüye kullanılması ve danışıklı temlik nedenine dayalı tapu iptali-tescil, olmazsa alacak isteğine ilişkindir. Üçüncü kişi vekil ile çıkar ve işbirliği içerisinde ise veya kötü niyetli olup vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını biliyor veya bilmesi gerekiyorsa, vekil edenin sözleşme ile bağlı sayılmaması TMK’nin 2. maddesinde yazılı dürüstlük kuralının doğal bir sonucu olarak kabul edilmelidir. Söz konusu yasa maddesi buyurucu nitelik taşıdığından hakim tarafından kendiliğinden (re’sen) göz önünde tutulması zorunludur. Aksine düşünce kötüniyeti teşvik etmek, en azından ona göz yummak olur. Somut olayda; davacıların mirasbırakanı …’ın taşınmazdaki payının yeğeni olan vekil … tarafından diğer yeğeni … (…) …’ya satış suretiyle devri nedeniyle …’a herhangi bir bedel ödendiğinin kanıtlanamadığı, vekil ile işlem yapan …’in de vekil …’nın kardeşi olduğu ve … ile el ve işbirliği içerisinde hareket ettiği sonuç ve kanaatine varılmaktadır. Hal böyle olunca, davanın kabulüne karar verilmesi gerekir.

 

Yargıtay tarafından yukarıda yer alan kararda vekil ile işlem yapan üçüncü kişinin kötü niyetli olmasını gerekçe göstererek vekil edenin yapılan sözleşme ile bağlı sayılmaması gerektiğine hükmedilmiştir. Buradan çıkan sonuç; vekil ile sözleşme yapan üçüncü kişinin vekil ile birlikte çıkar ve işbirliği içerisinde hareket edip etmediğinin önemli olduğudur. 3. Kişi, vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını biliyor veya bilmesi gerekiyorsa, vekil eden yapılan sözleşme ile bağlı sayılmayacaktır. Bunun sonucunda da davacı vekaletin kötüye kullanılması nedeniyle açmış olduğu tapu iptal ve tescil davasında başarıya ulaşacaktır.

 

Vekaletin kötüye kullanılması nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında zamanaşımı süresi ne kadardır?

Vekil eden ile vekil arasındaki iç temsil ilişkisinde zamanaşımı Türk Borçlar Kanunu 147. madde uyarınca 5 (beş) yıldır.

Ne var ki vekaletin kötüye kullanılması nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davaları yönünden zamanaşımı incelemesi yaptığımızda söz konusu 5 yıllık süre bakımından bir takım farklılıklar gündeme gelmektedir. Şöyle ki; vekaletin kötüye kullanılması nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davasında iç temsil ilişkisinden değil, dış temsil ilişkisinden söz edilecektir.

Vekaletin kötüye kullanılması nedeniyle tapu iptal ve tescil davalarında ileri sürülen hukuki sebepten (dış temsil ilişkisi) ötürü 5 yıllık zamanaşımı süresi geçerli değildir.

 

Vekalet ilişkisine dayalı tapu iptal ve tescil davalarında uygulanması gereken zamanaşımına ilişkin emsal Yargıtay kararları şu şekildedir:

 

T.C.
YARGITAY
BİRİNCİ HUKUK DAİRESİ
Esas : 2003/6669
Karar : 2003/7396
Tarih : 18.06.2003

ÖZET:

Vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil isteğine ilişkin olan davada Borçlar Kanununun 126. maddesinde de öngörülen zamanaşımı süresinin vekalet aktinden kaynaklanan ve vekil ile müvekkil arasındaki çekişmelerde (iç temsil ilişkilerinde) uygulanacaktır. Somut olayda, ileri sürülen hukuki sebebe (dış temsil ilişkisi) dayalı isteklerde Borçlar Kanununda yer alan bu hükmün uygulanması mümkün olmadığından istemin 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

T.C.
YARGITAY
BİRİNCİ HUKUK DAİRESİ
Esas : 2005/837
Karar : 2005/1805
Tarih : 23.02.2005

ÖZET:

Vekil, vekil edenin yararına ve iradesine uygun hareket etme, onu zararlandırıcı davranışlardan kaçınma yükümlülüğü altındadır. Vekaletin hile ile alındığı iddiasının, aynı zamanda vekaletin kötüye kullanıldığı iddiasını da içerdiği kabul edilmelidir. Davada temel olarak dayanılan hukuki neden, vekalet görevinin kötüye kullanılmasıdır. Bu tür davalar zamanaşımı yada hak düşürücü süreye tabi değildir.

---

İstanbul – Gaziosmanpaşa bölgesinde yer alan Deva Hukuk Bürosu dava takibi ve hukuki danışmanlık hizmeti vermektedir. 

Deva Hukuk Bürosu / +90 (212) 537 90 33

Av. Ramazan ALAS / +90 (535) 914 87 10